Akt Własności Ziemi a ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej

W latach 70 i 80 XX w. w celu uregulowania stosunków własnościowych wydawane były tzw. Akty Własności Ziemi. Były to decyzje administracyjne stwierdzające fakt nabycia prawa własności nieruchomości z mocy prawa. Decyzje te w dalszym ciągu mają praktyczne znaczenie- na ich podstawie dokonywano wpisów w księgach wieczystych, ponadto nawet dzisiaj wielu właścicieli nieruchomości to właśnie z tego dokumentu wywodzi swoje prawa.

 

Akty Własności Ziemi nie zawsze zgodne z przepisami prawa

W kontekście Aktów Własności Ziemi należy pamiętać o tym, iż wydawane one były w trybie administracyjnym, przez urzędników którzy nie zawsze posiadali do tego odpowiednie kwalifikacje. Skutkuje to tym, iż aktualnie w obrocie prawnym występują Akty Własności Ziemi zawierające błędy. Z mojej praktyki adwokackiej wynika, że najczęstszym takim błędem było wpisywanie w treści Aktu Własności Ziemi tylko jednego z małżonków, pomimo, że skutek nabycia nastąpił w okresie trwania małżeństwa, a małżonków łączył ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.

Klientom mojej kancelarii adwokackiej przypominam o treści art. 31 § 1 K.R.O. zgodnie z którym „Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny)”.

W kwestii tej wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 listopada 1987 r., sygn. akt III CZP 64/87, wskazując, że „Nieruchomość rolna nabyta na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27, poz. 250 ze zm.) przez jedno z małżonków wchodzi w skład majątku wspólnego obojga małżonków, jeżeli w dacie wejścia w życie tej ustawy stosunki majątkowe między małżonkami podlegały ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej”.

 

Co jeżeli w Akcie Własności Ziemi wskazany jest tylko jeden małżonek?

W postanowieniu z dnia 24 kwietnia 2008 r., sygn. akt IV CSK 33/08 Sąd Najwyższy wskazał, że Akt Własności Ziemi stwierdzający nabycie przez jednego z małżonków własności nieruchomości rolnej - na podstawie ustawy z 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych - wraz z aktem małżeństwa stanowią podstawę wpisu w księdze wieczystej drugiego z nich, jeżeli w dniu 4 listopada 1971 r. (data zaistnienia skutku nabycia prawa własności nieruchomości) pozostawali oni w ustawowej wspólności małżeńskiej.

Jeżeli natomiast na podstawie aktu własności ziemi założona została księga wieczysta, z której wynika, iż właścicielem nieruchomości jest tylko jeden małżonek (wskazany w Akcie Własności Ziemi), istnieje możliwość wytoczenia powództwa o ustalenie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

 

Autorem niniejszego wpisu jest adwokat Wojciech Nowak prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku-Białej.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani uzyskaniem porady prawnej w tej lub innej sprawie, zapraszam do kontaktu poprzez formularz, maila bądź telefonicznie.